Siç duket rolet dhe raportet e medieve tradicionale dhe atyre të reja ndryshojnë vazhdimisht. Kjo është e vërtetë posaçërisht për shkak të qasjes ndaj audiencës. Ushtrimi në vijim është për të paraqitur ngjashmëritë dhe dallimet ndërmjet medieve të reja dhe vjetra duke u fokusuar në rolet e tyre, në njerëzit për cilët mediet flasin dhe rolet e audiencës.

Për këtë ushtrim mund të formoni dy grupe (së paku dy persona në grup). Secili grup përgjigjet në pyetjet në vijim (Grupi 1 – Media; Grupi 2 – Personat; Grupi 3 – Rolet) dhe shënojnë përgjigjet në katrorët e dhënë. Koha prej 25 minuta është caktuar për të diskutuar pyetjet dhe shënuar përgjigjet. Pasi të jenë plotësuar të gjithë katrorët, atëherë mund të diskutoni së bashku. A pajtoheni apo jo me përgjigje? Çfarë do të shtonit? A do të përdornit fjalë tjera? Si? Pse?

Media:

1. Si ngjasojnë dhe dallojnë mediet e reja dhe të vjetra? Shpjego përmes një shembulli.
2. Çilat janë rolet e medieve (të reja dhe vjetra) – të ofrojnë informata, të nxisin mendimin kritik për informata, të shpërndarjnë informata, të krijojnë komunitete, marketing, lobim, vetëdijesim, arsimim etj? Reflekto për njërën nga këto role duke iu referuar shembujve specifik.

Personat:

1. Kush janë njerëzit për cilët flasin mediet (politikanë, të famshëm, njerëz të zakonshëm etj)?
2. Ofro shembuj për llojet e ndryshme të njerëzve që përfaqësohen në medie. Ofro sa më shumë informata – Me çfarë merren ata? Si duken? Prej nga vijnë? Çfarë gjinie kanë? Kombësia? Prejardhja socio-ekonomike? A janë të rëndësishëm dhe pse? Kush është më shumë i rëndësishëm? Me kënd e identifikoni ju veten dhe pse?

Rolet:

1. Cilat janë rolet e audiencës (pranimi i informatave, krijimi i informatave, nxitja e mendim kritik për informata, shpërndarja e informatave, marketing, lobim, vetëdijesim, arsimim etj)? Reflekto për njërin nga këto role duke iu referuar shembujve specifik.  
   

Kjo pjesë shikon se si krijohen raportet hulumtuese dhe raportet vetdijësuese. Gjithashtu ofron ushtrime për shfrytëzim të burimeve të ndryshme (hulumtime online, video, raportim) drejtë një kuptimi më të plotë dhe informacionit më të kompletuar për një çështje të caktuar. Kjo pjesë synon të ofroj shembuj se si të informohemi më mirë duke theksuar çështjet etike në medie.

Ushtrim i Hartësimit: Leximi kritik

Në këtë ushtrim do të angazhoheni në leximin kritik dhe interpretimin e informatave të dhëna në dy artikuj të fokusuar në ngacmimin në shkolla.

Ngacmimi në shkolla është problem që brengos shumë prindër, administratorë të shkollave dhe mësimdhënës. Kryesisht rrezikon mirëqenien fizike dhe emocionale të të ngacmuarve, por gjithashtu ngrit brengat për shkaktarët e ngacmimit, dmth mirëqenien fizike dhe emocionale të vet ngacmuesve.

Mediet janë angazhuar në ngritjen e problemit dhe vetëdijesim në lidhje me shumë aspekte të ngacmimit, duke përfshirë dhënën fizike dhe psikologjike, shëndetin mendor, performancën në shkollë, reagimin institucional etj.

Në këtë ushtrim pjesëmarrësit mund të ndahen në dy grupe, por ushtirmi mund të bëhet edhe me dy persona. Një person/grup lexon Artikullin 1 dhe tjetri Artikullin 2.

Artikulli 1
http://www.kosovotwopointzero.com/article/1445/ngacmimi-ne-shkollat-kosovare-dhe-pergjegjesia-jone

Artikulli 2
http://www.telegrafi.com/dhuna-ne-shkolla-alarm-per-institucionet-shkollore/

Pasi të keni lexuar artikullin, përgjigjuni në pyetjet më poshtë dhe shënoni përgjigjet.

• Çfarë është ngacmimi?
• Kush është ngacmuesi?
• Kush është ngacmuar?
• Për çfarë flitet në tregim? Çfarë thotë?
• Kush “flet” në tregim (Zerin e kujt e ngrit artikulli) ?
• A janë burimet e besueshme? Pse?
• Cilat informata janë të reja për juve?
• Çfarë tjetër dëshironi të dini?
• Për çfarë ju bën të mendoni ky artikull?
• Si ju bën të ndiheni?
• A ndryshoi tregimi mendimin tuaj për ngacmimin?

Pasi të kesh shkruar përgjigjet, dy grupet/personat i bëjnë krahasimet. Shikoni secilën pyetje/përgjigje dhe diskutoni mënyrat në të cilat artikujt ngjasojnë apo dallojnë.

Në fund, diskutoni çfarë keni mësuar nga ky ushtrim. Ndoshta mund të shkruani një bllog për ushtrimin dhe përvojën tuaj të mësimnxënies. Shih Pjesën X se si të shkruash në mënyrë kritike.

Një pjesë e madhe e hulumtimit online dhe të informatave të ofruara nga mediet (për shembull,  përcjellja në vendvotime) mbështeten në hulumtim kuantitativ dhe të dhëna. Për shembull, mediet vazhdimisht hulmutojnë për mënyrat e përdorimit të platformave nga shfrytëzuesit (audienca, publiku) – çfarë lexojnë, çfarë blejnë, çfarë shpërndajnë – dhe i shfrytëzojnë ato informata për të gjeneruar të dhëna dhe produkte.

Të dhënat e njëjta ndihmojnë në planifikimin e strategjive të marketingut, ndikon se si i vë në dispozicion/sugjeron mediumi informatat për ne, mund të formësoj fushata politike dhe tjera dhe si synojnë mbështetësit etj. Prandaj, aftësitë e leximit të të dhënave sasiore janë të vlefshme dhe ndihmojnë për të kuptuar më mirë se si krijohen dhe prezantohen informatat. Përndryshe, ne si audiencë pa kritikuar pranojmë atë që na ofrohet dhe nuk shfrytëzojmë mundësinë që të testojmë informatën që na është paraqitur si fakt.

Analizat, studimet dhe sondazhet përdoren për të krijuar të dhëna kuantitative (numerike) zakonisht të prezantuar përmes diagrameve dhe tabelave. Intervistat, hulumtimet, etnografia, historiku verbal etj konsiderohet si metoda kualitative dhe në përgjithësi janë pjesë e analizës së ofruar në formë narrative.

Pjesë e madhe e përmbajtjes mediale mbështetet në hulumtime të realizuara më herët nga medie specifike apo hulumtime të organizatave, institucioneve, instituteve, akademive etj. Ato të gjitha kanë perspektiva të veçanta dhe ofrojnë interpretime të ndryshme.

Ushtrim për lexim të të dhënave:

Shih dokumentet në vijim:

“Dokumenti për Veprim për Dhunën dhe Sigurinë në Shkollat Publike në Komunën e Prishtinës”

http://www.undp.org/content/dam/kosovo/docs/actionpaper/action_papper_alb.pdf (Fletushka 2)

Këtë ushtrim mund t’a bësh vetëm apo me shokë.

Zgjedh dy diagrame nga raporti dhe komento. Pyetjet në vijim mund të të ndihmojnë:

• Çfarë është duke u matur? Cilat pyetje parashtrohen dhe çfarë përgjigjesh janë dhënë?
• Çfarë çështje/lëndë që është duke u hulumtuar?
• Çfarë metoda të hulumtimit janë përdorur?
• Çfarë thonë të dhënat? Si iu ndihmojnë të dhënat për të kuptuar çështjen?
• A janë këto të dhëna të ngjashme/njëjta/ndryshme nga informatat që keni fituar duke lexuar artikujt në pjesën e mëparshme (II.2)?
• A mbështesin apo kundërshtojnë të dhënat pretendimet e artikullit? Ofro shembuj.

2.4. Udhëzime për media në lidhje me ngacmimin

Shih vegëzën: http://www.stopbullying.gov/neqs/media/index.html

Më poshtë do të gjeni definicione të termeve, fakte për ngacmim, udhëzime për media, praktikat më të mira, çfarë t’u shmangeni dhe rekomandime për media.

Ngacmimi: sjelle e padëshiruar agresive; perceptim i një disbalance të fuqisë; dhe përsëritje e sjelljes apo gjasa të larta për përsëritje.

Praktikat më të mira:

• Pyet cilat tregime për ngacmimin të ndjekësh
• Fito tërë tregimin e balancuar dhe prezantoje saktësisht

• Përdorë burimet e mirinformuara dhe të respektuara
• Përfshijë informata të cilat shumë tregime i anashkalojnë
• Përdorë gazetari të nuancuar dhe të saktë për të bërë botën më të sigurt për rininë
• Ki parasysh standardet që do të formësojnë tregimin për ngacmimin para transmetimit të lajmit

Çfarë t’u shmangeni:

• Të zmadhosh problemin
• Të deklarosh apo të nënkuptosh që ngacmimi ka shkaktuar vetëvrasje
• Thjeshtësim i çështjeve lidhur me incidentin e ngacmimit
• Përdorimi i burimeve të jo-kualifikuara
• Fajësimi/kriminalizimi i atyre që ngacmojnë
• Krijim sensacioni
• Përjashtimi i informatave dhe burimeve parandaluese

Cituar nga ueb faqja, qasur më 12/08/2016.